04/09/2014

NHỚ VÀ QUÊN

Tuấn Khanh
Có một câu chuyện tôi chưa từng kể với ai. Câu chuyện vẫn thỉnh thoảng gợi nhớ về những ngày đầu tiên tôi bị lôi xềnh xệch vào một xã hội chính trị, lôi vào một thế giới mà tôi luôn loạng choạng đứng ở lằn ranh mong manh, giữa những điều vĩ đại nhất hoặc ô trọc nhất.

1997, lần đầu tiên tôi bị an ninh đưa đi làm việc vì những lá thư mà tôi chuyển giùm cho mẹ của một người bạn. Nhiều năm sau tôi mới ý thức rõ hơn tầm quan trọng của người phụ nữ ấy, bà Trần Thị Thức, phu nhân của ông Đoàn Viết Hoạt. Đó là một trong những vụ án chính trị đầu tiên của Việt Nam những ngày đầu mở cửa, có cái tên là vụ án Diễn Đàn Tự Do. So với facebook hôm nay, cái bản tin chia sẻ tin tức xã hội chính trị ấy chỉ là hạng chấm phẩy. Nhưng vào năm tháng đó, nó là một trái bom.
Tôi biết lờ mờ những cái tên Hà Sĩ Phu, Tiêu Dao Bảo Cự, Bùi Minh Quốc… qua những bì thư mà tôi được nhờ đi gửi minh bạch qua bưu điện thay cho cô Thức và những người bạn của cô. Có khi đó là một phần của tờ Thông Luận, hoặc một tâm thư của ai đó trong Câu Lạc Bộ Kháng Chiến cũ. Tôi coi mọi thứ đó là chuyện thư tín bình thường, cũng như cô Thức đơn giản chỉ là mẹ của người bạn cùng tên, nhỏ tuổi hơn mà chúng tôi gặp nhau trong khoa Anh ngữ, Đại học Tổng Hợp lúc đó.

Không ít lâu sau, tôi đối diện với việc một đợt điều tra của an ninh Việt Nam về những bức thư đó. Sau nhiều ngày thẩm vấn, do cuối cùng nhận ra tôi chỉ là một thằng nhóc sinh viên không đảng phái, thích làm chuyện bao đồng, phía an ninh dịu giọng và chuyển tôi vào dạng giáo dục tư tưởng. Hồ sơ tiết lộ tôi là một sinh viên khoa báo chí, nên phía an ninh quyết định để tôi nói chuyện với một người lớn tuổi hơn, cùng trong nghề báo.

Cuộc gặp gỡ diễn ra ở số 258 Trần Hưng Đạo, quận 1, Sài Gòn. Người chủ trì là anh Hải, đại uý PA25, còn người đến để giáo dục tư tưởng cho tôi là nhà báo Đoàn Thạch Hãn, lúc đó là cây viết của báo Công An TP với số ấn bản ngất trời 500.000 số/kỳ.

Hôm đó, phía công an nói rất ít, nhường lời cho anh Hãn, một người dáng thô, khoẻ, nói giọng miền Trung Việt Nam.

Anh Hãn nói với tôi rất nhiều thứ về chính trị, tư tưởng, mà thật lòng, tôi bỏ ngoài tai hầu hết. Chỉ đến khi anh hỏi rằng “Em có biết trước đây anh là gì không?”. Câu chuyện trở thành phần giới thiệu về anh Hãn, là người sống trong chế độ miền Nam Việt Nam Cộng Hoà, từng là một cây viết của báo Điện Tín. Sau này tôi còn được biết thêm anh Hãn, với ngày 30-4-75 là cột mốc tác động nhiều thứ đến đời anh, kể cả tù tội, khiến hôm nay anh như thế này.

Anh Hải, công an quê ở Củ Chi có đôi mắt đẹp và giọng nói mềm mỏng xin ngắt lời anh Hãn, và kể rằng vào giờ phút anh Hãn tuyệt vọng nhất, cán bộ cách mạng tìm thấy anh ở đường rầy xe lửa như định chọn cái chết. Cán bộ thuyết phục và khuyên giải nên anh Hãn đã hồi tâm và hôm nay trở thành một công dân tốt, phục vụ cho chế độ, đất nước. “Em nên coi chuyện anh Hãn như một tấm gương để sống và phục vụ cho tổ quốc”, anh Hải nói.

Tôi nhìn sang anh Hãn, hai ánh mắt chạm nhau im lặng, vô hồn. Anh không nói gì, tôi cũng không nói gì. Tôi không biết câu chuyện đó của anh Đoàn Thạch Hãn có thật hay không, nhưng trong suy nghĩ của tôi lúc đó chỉ là không biết buổi làm việc hôm nay có kịp cho tôi lao đến Đại học Tổng hợp sau giờ lên lớp chiều, rồi qua Nhạc Viện cho giờ học kế hay không.

Nhiều năm sau đó, tôi không gặp lại nhà báo Đoàn Thạch Hãn, mà chỉ thấy qua các bài viết của anh trên báo Công an TP. Là một người có máu văn nghệ, tôi đọc rất nhiều các bài viết của anh về Khánh Ly, về Duyên Anh… Thậm chí cả những bài viết hoàn toàn đầy chính trị về những người không chấp nhận Cộng sản mà ra đi. Trong giai đoạn chỉ có một tờ báo với một giọng điệu nói mà không có nơi phản hồi, anh là một cây viết sáng giá, lấp lánh như một bảo đao. Văn của anh lạnh và khinh miệt khi nói về những người cùng thời với mình. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều, bỏ nhiều thời gian để đi tìm hiểu về sự sắc bén của anh Hãn, để cuối cùng tâm nguyện rằng, dù phải chết, tôi cũng không chọn nghề viết, như cách của anh.

Có lẽ đã phí thời giờ của anh Hãn vào một ngày của năm 1997, năm mà rất nhiều người Hồng Kông đã không xuất ngoại vì bị thuyết phục rằng Trung Cộng sẽ đối xử với vùng đất của mình tử tế, rất tiếc, tôi muốn mình khác.

Bất ngờ tôi nghe tin nhà báo Đoàn Thạch Hãn mất vào một ngày tháng 9/2014. Đời người vinh quang hay tủi nhục có lúc rồi cũng đến điểm cuối cùng là phu du, vô nghĩa. Tất cả những kỷ niệm của tôi bật ra. Trên các trang blog hay facebook, tôi đọc nhiều điều tranh cãi về anh, có lẽ vì anh là một nhà báo lớn hoặc anh có quá nhiều bạn bè lẫn kẻ thù. Trên đất nước này, cũng có hàng triệu người như nhà báo Đoàn Thạch Hãn nằm xuống và lại gây tranh cãi – bởi đất nước của chúng ta là một phác đồ của nghịch cảnh, phác đồ của mỗi cá nhân bị buộc phải chịu trách nhiệm thay cho các nền chính trị đã điều khiến dân tộc này, chưa thấy đủ yêu thương đã ngập hận thù.

Tất cả chúng ta đã hoặc đang là nạn nhân của chính trị. Nhưng chắc chắn chúng ta cũng có một phần trách nhiệm, không thể chối cãi trong những bước đi của đời mình. Tôi cũng vậy, và anh cũng vậy.

Trên facebook của nhà báo Huỳnh ngọc Chênh, tôi thấy anh ghi lại một mẩu trò chuyện với nhà báo Đoàn Thạch Hãn rất thú vị. Trong đó, câu nói đáng nhớ của anh Hãn rằng “mình rất tiếc đã tự bôi đen đời mình quá nhiều”, khi nhắc đến những gì đã làm, đã viết. Trong ký ức cỏn con ập về, tôi nhớ lại những bài báo của anh Đoàn Thạch Hãn viết về văn nghệ sĩ đã tị nạn, về những cộng đồng Việt ngoài Việt Nam với khả năng nhuần nhuyễn của ngợi ca và phỉ báng. Tôi cũng nhớ đến đất nước này, với nhiều con người tự thú điều bí mật vào những phút cuối đời. Tôi cũng nghĩ về một ngày rất cũ, rằng không biết anh có thật sự muốn tôi học bài học ngày hôm ấy, trước mặt viên sĩ quan PA25 hay không. Nhưng mẩu đối thoại từ facebook của anh Huỳnh Ngọc Chênh, là phần kết quý báu của bài học mà tôi nhận được từ nhà báo Đoàn Thạch Hãn, cho việc chọn một lẽ sống đúng trên đất nước này.

Người Việt hay nói đến câu “nghĩa tử là nghĩa tận” để bày tỏ sự hoà ái cho một người đã ra đi. Nhưng “tận” không hoàn toàn có nghĩa là hết hẳn. Nếu chúng ta im lặng và chối bỏ những gì đã có, và chôn vào quên lãng tất cả là giả dối và khốn nạn với lịch sử con người. Đúng là có những thứ cần phải quên, nhưng có những thứ cần phải nhớ. Thậm chí chính người đã mất cũng ước muốn chúng ta phải nhớ.

Nhớ, để đó là một bài học dành cho chúng ta về kiêu hãnh hay điếm nhục trong cuộc sống, nhưng hãy quên, vì độ lượng thứ tha trong trái tim của mỗi con người, để chia sẻ về những điều cay đắng thầm kín của người dành lại, trong gia tài khốn khó của quê hương này.
Blog Tuấn Khanh

Phần của blog nầy đưa thêm vào:
Facebook Huynh Ngoc Chenh

Một nén nhang cho anh, một đồng nghiệp lâu đời, một người bạn mới biết về sau. Tôi còn nhớ mãi, cách đây 2 năm, anh nói với tôi: Mình rất tiếc là mình đã tự bôi đen cuộc đời mình quá nhiều rồi nên không dám tham gia với các bạn. Câu nói đó đã làm tôi thân thiết với anh và tôi xem như không có tất cả mọi thứ anh đã viết ra sau khi về làm báo công an. Chúc mừng anh đã thoát ra khỏi cuộc đời quá bầm dập với anh cả thể xác lẫn tinh thần. Anh là Đoàn Thạch Hãn

Hình ảnh: Một nén nhang cho anh, một đồng nghiệp lâu đời, một người bạn mới biết về sau. Tôi còn nhớ mãi, cách đây 2 năm, anh nói với tôi: Mình rất tiếc là mình đã tự bôi đen cuộc đời mình quá nhiều rồi nên không dám tham gia với các bạn. Câu nói đó đã làm tôi thân thiết với anh và tôi xem như không có tất cả mọi thứ anh đã viết ra sau khi về làm báo công an. Chúc mừng anh đã thoát ra khỏi cuộc đời quá bầm dập với anh cả thể xác lẫn tinh thần. Anh là Đoàn Thạch Hãn
  • Nguyen VienVịnh LưuHoa Mộc và 321 người khác thích điều này.
  • Lão Hạc Có cả Lê Cung Bắc nữa kìa ..
  • Khải Huy Phan Mong anh yên nghỉ. 
    R. I. P
  • Mai Tú Ân Dù có lỗi gì thì cũng cho qua với người đã về nơi Vĩnh Hằng. Mong anh tìm được sự thanh thản ở nơi ấy. Chia buồn với gia đình nhà báo Đoàn Thạch Hãn...
  • Bien Xanh Dau Một vài bài báo linh tinh cơm áo, có gì mà đồ tể. Sao k nhắc đến 10 năm bất khuất của ông ấy trong tù? Thói đời luôn moi móc cái xấu, dù không đáng của người khác mà quên đi điều tốt, điều khổ đau mà vì ai họ phải gánh chịu. 1975/1985 ở Chí hoà không phải chuyện đùa, hảy đặt mình vào đó rồi xem mình sẽ ra sao?
  • Kim Cúc Ngô Thị Cầu mong anh thanh thản ở cõi Vĩnh Hằng.
  • Nang Tran · Bạn bè với Trịnh Du và 47 người khác
    Cuối cùng anh cũng nhận ra được trắng ,đen! Nghĩa tử là nghĩa tận... Gia Nguyễn cũng nên có cái nhìn độ lượng, bao dung hơn. Dù gì cũng đã xong một kiếp người..... !!! Cầu chúc hương hồn Anh được siêu thoát !
  • Khoa Tran Van · Bạn bè với Nàng Catiner
    Mong người con vùng đất Quảng Trị yên giấc cõi vĩnh hằng
  • Dinhnguyen Dinh · Bạn bè với Mai Lâm và 6 người khác
    Đồng ý nghĩa tử là nghĩa tận......Dù không quen biết cũng xin chia buồn cùng gia đình.....Nhưng có một thắc mắc là sao những người theo cách mạng tới gần giờ chết mới ngộ ra được nhỉ.?..!!!..
  • Kha Ngu Tôi vẫn tự hỏi sao
    Mà những người đã theo cs nay phản tỉnh nhìn ra sự thật chỉ dám nói chứ kg dám công khai từ bỏ cs nhỉ ?
  • Kha Ngu Tôi vẫn giữ ý riêng của mình rằng bất cứ ai bỏ được quá khứ đcs này đều được tôn vinh làm Người ! Còn kg vẫn là quỷ thôi .
  • Dung Hiep Dang Bỏ đảng cs không dễ! Vì đảng nó cai trị cái bao tử của đảng viên. Vì cáu danh vọng hùng tráng một thời.
    Vì nó trù dập, cản trở đủ thứ.
    Vì con cái bị chụp mũ cho cái tội con của phản động.
    Vì luôn bị theo dõi ....... Khổ lắm!"
    Vì gia đình kinh tế yếu kém ......
    Ai vượt qua được tất phải có dũng khí đảm lược.
  • Phước Nghệ Buong dao thanh phat roi..ke..ke
  • Rừng Họa Sĩ Người không biết luật nên vi pham, có thể tha thứ. Còn người biết luât mà vẫn vi phạm, thì sao!?
  • Dien Le Bỏ hết ngoài tai những thị phi( chưa biết ai đã hơn ai) và thanh thản lên đường Hãn nhé.
    Vĩnh biệt chú em!
  • Chánh Lưu Vạn · Bạn bè với Cop Phi Chau và 6 người khác
    Mình biết ĐTH từ trước 75, sau này có theo giỏi anh trên báo và nay anh đã về với dòng sông tuổi thơ rồi.Chúc anh ra đi thanh thản .
  • Paul Dau Cọp chết để da, người ta chết để tiếng. "Nghĩa tử là nghĩa tận" chỉ là một cách nói cho những người muốn chạy trốn trách nhiệm khi họ còn sinh thời! 
  • Dien Le Hình này chụp mùa đông năm ngoái khi biết tôi vào Sg Hãn đã từ quận 2 xa lắc chạy lên thăm nhau.
  • Nguyendinh Bon Thị phi ư anh Dien Le? Việc giấy trắng mực đen đả phá anh em mình không thể gọi là thị phi!
  • Dien Le NĐB muốn làm quan toà thì tuỳ, với tôi ĐTH là người ae!
    Hết!!!
  • Nguyendinh Bon Anh em là cái tình của anh, điều này đáng quí. Tôi chẳng muốn làm quan tòa, mà là chính anh, khi anh dùng chữ thị phi. Nói chung cái tình của anh em miền Nam là quí, nhưng cái bậy bạ của ĐTH là có thật, và chữ đã viết thì không thể xóa!
  • Kinh Thư · Bạn bè với Chiêu Anh Nguyễn và 160 người khác
    Nghĩa tử nghĩa tận là chuyện cá nhân. Đánh giá khách quan về một nhân vật và ảnh hưởng của họ để lại trong công chúng lại là một chuyện khác. dư luận là quan tòa, không ai tránh khỏi điều này, nhât là nhân vật lại là một nhà văn, nhà báo. Hãy can đảm mà phán xét đừng xuê xoa. sự xuê xoa hay khách quan sẽ là trách nhiệm, quan điểm của chính anh cho người khác nhìn vào.
  • Caubay Thiem Chuyen rieng tu thi toi khong biet, nhung chuyen public thi ong nay do thiet la do! Con lai gi nhi?
  • Thông Tin Ngôn Luận Chết thì chào nhau vĩnh biệt, vì người chào, viếng vẫn còn tình người. Nhưng, công tội phải rạch ròi để người còn sống nhìn lại, phân định được đúng, sai mà biết xử dụng quỹ sống còn lại, mang hữu ích cho đời. Người mang tội với đồng loại, đồng bào thì chết vẫn không thể xuý xoá được. Có vậy, mới mang lại sự công bằng, công lý bền vững cho cả tương lai dân tộc Việt.
  • Huynh Ngoc Chenh anh Hãn cũng chẳng theo CS gì, anh ấy theo Huỳnh Bá Thành thôi. Huỳnh Bá Thành cứu vớt cuộc đời ảnh nên ảnh phải nghe theo, làm theo
  • Nguyendinh Bon Ván đề không phải là CS. Vẫn có những người CS mà tôi phục. Vấn đề nó nằm ở những trang viết, khá bẩn, và loạt phóng sự "Ảo vọng phục quốc" thì quá ác. Và còn những vấn đề khác nữa, mà không phải ai cũng biết!
  • Caubay Thiem Anh Huynh Ngoc Chenh a, neu va la CS thi con cham chuoc chut xiu. Khong CS ma nhu the thi , xin loi Anh, luu manh lam!
  • Nang Tran · Bạn bè với Trịnh Du và 47 người khác
    Chúng ta xây là từ cái đỗ nát xây lên, chứ đào, bới cái quá khứ thì chả bao giờ xây được 1 cái móng cho ra hồn. Phật dạy kẻ thù lớn nhất của con người chính là lòng Sân Hận , ta nhìn sang cuộc chiến Nam Bắc của Mỹ, châu Âu có bức tường Berlin ( Đông Đức& Tây Đức) họ hóa giải hận thù rất nhanh còn chúng ta cứ hẹp hòi, nhỏ nhen vô hình chung chúng ta đã đào hố ngăn cách chính mình. Cũng giống nhà nước này cứ kêu gọi hòa hợp, hòa giải mà bản thân không có hòa khí thì 1000 năm sau nó vẫn vậy!!!! ???
  • Lê Phương Thảo Em có thấy nhang đâu, toàn gụ bia :)))
  • Bien Xanh Dau Kinh Thư và mọi người quí vị đã ở tù cs 10 năm 7 tháng chưa, đừng bốc phét!
  • Paul Dau Chính bản thân Bien Xanh Dau đã ở tù CS 10 năm 7 tháng chưa? Và tự bao giờ ở tù là một điều kiện cần phải có để chỉ trích một cá nhân nào đó? 
  • Kinh Thư · Bạn bè với Chiêu Anh Nguyễn và 160 người khác
    Chả biết ở đâu ra cái theory là ở tù 10 năm 7 tháng là không ai được đụng chạm phê bình. Cứ ở tù lâu là thành anh hùng chăng? Tôi hỏi ông Biên Xanh Dau tôi bốc phét ở chổ nào ông chỉ giùm tôi cái coi. cứ nhảy xổ vào mắng người là thành hiệp nghĩa à? Muốn ai đó kính trọng trước hết phải là cách ăn ở đối đãi với người, với bè bạn, với đồng nghiệp, cới đồng đội cũ. chứ khồng phải ở tù lâu thì được kính trọng đâu ông Biên Xanh Dau à. ông nên nhớ kỷ điều này rồi hẳn nói chuyện.
  • Anna Nguyen Ông nhà báo này hình như có thù với cô Khánh Ly hay sao anh Chênh hả?
    http://caunhattan.wordpress.com/.../dang-lai-danh-ca-sy.../


    caunhattan.wordpress.com
    Báo Đảng trong mấy ngày qua nện Khánh Ly với cường độ cấp tập bằng các cú đánh c... Xem thêm
  • Lư Châu Khi viết tới hai từ "ảo vọng",ngòi bút chuẩn chỉ viết cho mình thôi!
  • An Phan · Bạn bè với Nguyễn Văn Thạnh và 5 người khác
    Tôi xả nhiều rác nên tay tôi bẩn, vì vậy tôi không thể tham gia dọn rác cùng các anh. Cảm ơn anh Huynh Ngoc Chenh đã thông cảm.
  • Thanh Nguyen · Bạn bè với To Hai và 1 người khác
    Doan Thach Han di'nh va'o vu an 5Cam nen than ta'n ma dai, chu neu khong cung la 1 trong nhung ten van no cho che do, du sao di nua chet la het .. R I P
  • Tinh Le · Bạn bè với Nhà Văn Thụyvi và 5 người khác
    Nghĩa tử nghĩa tận! Ch...chết hết chuyện! Nhưng những sai lầm của người nầy cũng càn cho người khác hoặc người sau biết ..suy gẩm để bớt làm hại cho đồng loại!
  • An Nguyen Lịch sử công minh.hãy để sự phán xét đúng sai cho trần gian. Cái giá trần gian. Còn anh ấy đã nằm xuống rồi. Xin chúc tiêu diêu siêu thoát. Hoàn cảnh sinh ra tư cách hay tư cách sinh ra hoàn cảnh.là sự tự chọn lựa. Xin đừng phê phán một người đẫ mất quyen bào chữa

2 commentaires:

  1. Hẳn đến khi bị " vắt kiệt, bỏ vỏ " mới ai oán như vậy !

    RépondreSupprimer
  2. rượu Gò Đen4 septembre 2014 à 18:37

    Thưa anh Tuấn Khanh , tự thú lúc cuối cuộc đời là lúc chân thật nhất ! Đối với tôi câu " buông dao thành Phật " là chân lý . Tôi lần đầu tiên biết anh Hãn qua bài viết của anh , làm tôi xúc động lời trăn trở ( tự thú) cuả anh Hãn , chúng ta nên qúi mến và nhớ anh . Còn riêng bác Chênh nhà ta tự thú ( thành thật khai báo để được đảng khoan hồng ) , rằng sau 28 th́áng 3 , bác Chênh không ngồi vào 1 ghế nào đó ở Đà Nẵng vì bác là con em cách mạng , cộng với bác tham gia phong trào sinh viên học sinh chống chính quyền VNCH thời đó , bác lại chọn làm 1 giáo viên miền núi đìu hiu hút gió , ngược lại bác Chênh được gần với các em giáo viên nữ thơm như múi mít . Thôi không ghen với bác Chênh nữa , hình như mỗi chúng ta đều có số ?

    RépondreSupprimer